Ajvar je više od običnog namaza.
Njegova bogata crvena boja i specifičan ukus čine ga nezaobilaznim na trpezama u Srbiji, Hrvatskoj, Bosni, Makedoniji i širom regiona. Ali kako je ajvar zapravo nastao i zašto je postao omiljen skoro svuda na Balkanu?
Istorija ajvara počinje sa paprikom, koja je stigla u Evropu iz Amerike u 16. vijeku, zajedno sa paradajzom, kukuruzom i drugim povrtnicama koje su oblikovale evropsku kuhinju.
Na Balkanu, paprike su se vrlo brzo prilagodile lokalnoj klimi i postale omiljeno povrće.
Ljudi su ubrzo otkrili da pečene paprike, mljevene i pomješane sa uljem, soli i biijelim lukom, mogu da postanu ukusna zimnica koja dugo traje.
Riječ „ajvar“ potiče od turske riječi havyar, što znači „kavijar“ ili „slani ikra“.
Tokom Osmanskog perioda, recepti za različite vrste namaza širili su se kroz gradove i sela Balkana, prilagođavajući se lokalnim ukusima i dostupnim sastojcima.
Po izvorima iz wikipedije prvi poznati pisani recept za ajvar pojavljuje se u 1877. godini u knjizi „Srpska kuvarica“ autorke Katarine Popović Midžine, koja je objavljena u Novom Sadu. Ovaj recept opisuje pripremu ajvara sa paprikama i patlidžanom, što ukazuje na to da je ajvar bio poznat i korišten u domaćinstvima Srbije u 19. veku
Prvobitni ajvar bio je rustičan i jednostavan: paprika se pekla nad otvorenom vatrom, mljela se ručno i miješala sa malo ulja i soli.
Kasnije su dodavani patlidžan, bijeli luk, i povremeno ljuta paprika, čime je nastajao bogat, aromatičan namaz.
Tradicionalna priprema ajvara u domaćinstvima bila je prava porodična ritualna aktivnost.
